ทีมนักวิจัย ม.เชียงใหม่ เผยที่มาและองค์ประกอบทางเคมีของฝุ่น PM2.5 ในตัวเมืองเชียงใหม่ ทั้งในและนอกช่วงสถานการณ์หมอกควัน

    ทีมนักวิจัยของศูนย์วิจัยวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ โดย รศ.ดร.สมพร จันทระ และนายสรณะ จรรย์สืบศรี  ได้เผยแพร่ผลวิจัยเรื่องฝุ่น PM 2.5  จากการศึกษาโดยใช้ข้อมูลองค์ประกอบทางเคมีของฝุ่น PM 2.5  ใส่ในแบบจำลองเพื่อศึกษาสัดส่วนแหล่งกำเนิดและแหล่งที่มาของฝุ่น PM 2.5 ในตัวเมืองเชียงใหม่  โดยมีการเก็บตัวอย่างฝุ่น PM 2.5 จำนวนทั้งสิ้น 51 ตัวอย่าง จากบริเวณป้อมจราจรริมถนนสี่แยกรินคำในช่วงสถานการณ์หมอกควัน (เดือนมีนาคม - เมษายน 2562) ซึ่งมีความเข้มข้นฝุ่นค่าเฉลี่ย 116 ± 35 มคก./ลบ.ม.  และช่วงไม่ใช่สถานการณ์หมอกควัน (เดือนพฤษภาคม 2562) ซึ่งมีความเข้มข้นฝุ่นค่าเฉลี่ย 35 ± 6 มคก./ลบ.ม. นำมาวิเคราะห์องค์ประกอบทางเคมี ได้แก่ ไอออนละลายน้ำ คาร์บอนอินทรีย์ ธาตุคาร์บอน สารกลุ่มคาร์โบไฮเดรต คาร์บอกซิเลต และโลหะ ซึ่งสารเหล่านี้สามารถใช้เป็นตัวตามรอยเพื่อระบุแหล่งกำเนิดของมลพิษทางอากาศได้
     จากผลการศึกษาตามแบบจำลองผู้รับมลพิษระบุได้แก่ ฝุ่นในช่วงหมอกควันนั้นมีค่าเฉลี่ยฝุ่นที่มาจากสี่กลุ่ม ได้แก่ การเผาไหม้ชีวมวล 59.3 มคก./ลบ.ม.(ร้อยละ 51)  ฝุ่นทุติยภูมิ 26.0 มคก./ลบ.ม.(ร้อยละ 23)  ฝุ่นดิน 16.1 มคก./ลบ.ม.(ร้อยละ 14)  และจากการจราจร 14.6 มคก./ลบม.(ร้อยละ 13)   เมื่อเปรียบเทียบค่าของช่วงที่ไม่ใช่สถานการณ์หมอกควันค่าเฉลี่ยฝุ่นจะมาจากการจราจรเป็นหลัก ค่าเฉลี่ย 27.2 มคก./ลบ.ม.(ร้อยละ 76)  ฝุ่นดิน 5.9 มคก./ลบ.ม.(ร้อยละ 17)  และการเผาไหม้ชีวมวล 2.5 มคก./ลบ.ม.(ร้อยละ 7) นอกจากนี้ ผลจากแบบจำลองยังพบว่าจุดกำเนิดการเผาไหม้ชีวมวลจะอยู่ที่บริเวณชายแดนไทยเมียนมาร์และจังหวัดแม่ฮ่องสอนเป็นหลัก ส่วนฝุ่นทุติยภูมิบ่งบอกถึงมลพิษข้ามแดนจากประเทศอินเดียและเมียนมาร์
     การศึกษานี้แสดงให้เห็นว่ามลพิษในตัวเมืองเชียงใหม่ ได้รับอิทธิพลจากการเผาไหม้และมลพิษข้ามแดน ทั้งนี้ ข้อมูลจากช่วงที่ไม่ใช่สถานการร์หมอกควันยังแสดงให้เห็นว่าแม้จะไม่มีมลพิษจากการเผาไหม้ชีวมวล พื้นที่ในตัวเมืองเชียงใหม่ยังมีค่าฝุ่นจากการจราจรและอื่น ๆ ที่เกินมาตรฐานตามที่องค์การอนามัยโลก (WHO) กำหนดไว้ที่ 15 มคก./ลบ.ม.    
     อย่างไรก็ตาม การศึกษาดังกล่าวเป็นสถานการณ์และตัวอย่างฝุ่น PM 2.5 ของปี 2562 ในบริเวณเมืองเชียงใหม่เท่านั้น มิได้เป็นของภาพรวมทั้งจังหวัด ซึ่งในแต่ละปีอาจมีความแตกต่างของสถานการณ์และการผันแปรของเส้นทางการเคลื่อนที่ของมวลอากาศ

ดารุณี  เมฆสุวรรณ // สวท.เชียงใหม่ // 30 ม.ค.68